Wyniki badań powstałe z wykorzystaniem promieniowania synchrotronowego i laserów na swobodnych elektronach są przełomowe w wielu dziedzinach nauki, a Europa osiągnęła światowe przywództwo w tej dziedzinie. Od 2025 roku przez kolejne 3 lata to Narodowe Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS UJ będzie nadawało kierunek rozwoju konsorcjum LEAPS, zrzeszającemu wszystkie europejskie synchrotronowe źródła światła.
Podczas posiedzenia walnego zgromadzenia konsorcjum The League of European Accelerator based-Photon Sources (LEAPS), które odbyło się 19 grudnia br., przegłosowano kandydaturę dra. hab. Jakuba Szlachetko, prof. UJ, dyrektora NCPS SOLARIS powołującą do zarządu na 3 lata oraz pełnienia funkcji przewodniczącego w roku 2025.
LEAPS to partnerstwo europejskich ośrodków synchrotronowych oraz jednostek badawczych dysponujących laserami na swobodnych elektronach. Konsorcjum obejmuje swoim zasięgiem wszystkie 16 europejskich źródeł światła 3. i 4. generacji. Obiekty te służą bardzo szerokiej społeczności naukowej liczącej ponad 30 tys. badaczy w Europie i przyciągają jedne z najwybitniejszych umysłów na całym świecie. LEAPS ułatwia współpracę międzynarodową i wspiera spektrum dyscyplin z zakresu nauk podstawowych i stosowanych oraz innowacyjnych zastosowań przemysłowych. Jednostki w nim zrzeszone zapewniają odpowiedzi na kluczowe wyzwania społeczne w obszarach, takich jak zdrowie, środowisko i energia. Kształcą kolejne pokolenia naukowców, inżynierów oraz kierowników i administratorów obiektów, a także w znacznym stopniu przyczyniają się do konkurencyjności europejskiego przemysłu, tworząc w ten sposób miejsca pracy.
Strategia LEAPS zakłada ścisłą współpracę partnerów na rzecz udoskonalenia technologii akceleratorowych źródeł światła, detektorów i systemów kontrolno-pomiarowych, technologii informatycznych, a także technik eksperymentalnych.
- Przewodnictwo w LEAPS jest związane z zarządzaniem i nadzorowaniem priorytetowych zadań w obszarach istotnych dla wszystkich ośrodków synchrotronowych, ze szczególnym uwzględnieniem wprowadzania innowacyjnych rozwiązań technologicznych, realizacji priorytetowych programów Unii Europejskiej oraz umożliwianie prowadzenia nowatorskich projektów badawczych dla kilkuset uniwersytetów w Europie. Misją SOLARIS w ramach struktur LEAPS w latach naszej działalności w zarządzie i przewodnictwa będzie z pewnością jeszcze większa partycypacja w projektach finansowanych przez Komisję Europejską, jak również położenie nacisku na działania zmierzające do poszerzenia społeczności w Europie Środkowo-Wschodniej, z uwzględnieniem projektów skierowanych do ukraińskiego środowiska naukowego. Z naszej perspektywy istotnym będzie również monitorowanie transnarodowych procesów dostępu do dużych infrastruktur badawczych, które zamierzamy realizować w ramach nowego, międzynarodowego projektu "NEPHEWS", którego UJ jest koordynatorem - mówi dr hab. Jakub Szlachetko, prof. UJ.
I dodaje: - Niesłychanie ważnym aspektem, którego nie da się pominąć, jest zbieżność terminowa naszego przewodnictwa w LEAPS z polską prezydencją w Unii Europejskiej w roku 2025. Jest to doskonała sposobność do budowania i rozwijania dyplomacji naukowej na poziomie wspólnotowym. Kierowanie pracami przygotowawczymi do dedykowanych działań konsorcjum LEAPS, a także koordynowanie i utrzymywanie stałej komunikacji z władzami na szczeblu unijnym z pewnością staną się jednymi z kamieni milowych naszego przewodnictwa w tym konsorcjum.
Narodowe Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS prowadzi wielopłaszczyznową współpracę z wieloma podmiotami o charakterze międzynarodowym. Wśród nich znajdują się konsorcja zrzeszające europejskie ośrodki synchrotronowe, takie jak LEAPS, wyspecjalizowane laboratoria (CERIC - ERIC ), a także międzykontynentalne platformy internetowe służące konsolidacji społeczności użytkowników promieniowania synchrotronowego (LIGHTSOURCES.ORG oraz WAYFORLIGHT.EU). W ramach realizowanych działań Centrum reprezentuje polską naukę na forum największych organizacji zrzeszających infrastruktury badawcze. Jego pracownicy blisko współpracują z najlepszymi synchrotronami i jednostkami badawczymi na świecie - konsultują projekty linii, korzystają z doświadczenia zagranicznych ośrodków, nawiązują współprace naukową i wyjeżdżają na szkolenia.
