W Krakowie obraduje prawie pół tysiąca naukowców z całego świata, którzy uczestniczą w Auditorium Maximum UJ w konferencji "12th European Zebrafish Meeting". To już 12. edycja tego wydarzenia, jednak w Polsce gości po raz pierwszy. Tematem dyskusji jest ryba danio pręgowany (Danio rerio), która jest organizmem modelowym w badaniach biomedycznych i przedklinicznych.
Danio pręgowany, mała i popularna rybka akwariowa, znalazł zastosowanie w nauce jako organizm modelowy, czyli gatunek, z wykorzystaniem którego można badać przebieg różnych procesów biologicznych, zachodzących także w organizmie człowieka. Jego zalety to między innymi łatwość hodowli, przezroczystość stadiów larwalnych – co pozwala na prowadzenie bardzo zaawansowanych analiz mikroskopowych bezpośrednio w żywym organizmie (in vivo) i w czasie rzeczywistym. Co równie ważne, w całości zsekwencjonowany genom danio posiada odpowiedniki około 80 % genów człowieka.
Danio pręgowany jest obecnie, drugim po myszy, najbardziej popularnym organizmem modelowym. Wykorzystuje się go między innymi w badaniach embriologicznych, genetycznych, neurobiologicznych, farmaceutycznych, toksykologicznych i immunologicznych.
Model danio używany jest do badania takich ludzkich przypadłości jak uszkodzenia serca czy nerek, nowotworów, a nawet chorób psychicznych i uzależnień. Jest też często używany do badań wpływu substancji szkodliwych czy trucizn. Zadziwia jego podobieństwo do ludzi nie tylko na poziomie genetycznym czy fizjologicznym, ale także pod względem zachowania - ryba ta poddana działaniu alkoholu nie tylko staje się nadaktywna i mniej obawia się niebezpieczeństw, ale także staje się duszą towarzystwa wśród swoich niepijących towarzyszy. Otaczające ją trzeźwe ryby chętnie podążają za swoim pijanym, zygzakującym radośnie w wodzie przyjacielem.
Badania z wykorzystaniem ryb danio są prowadzone na całym świecie, a grono naukowców zainteresowanych tym modelem powiększa się bardzo szybko. Najlepszym przykładem jest stały wzrost liczby publikacji naukowych wykorzystujących danio. W bazie publikacji medycznych PubMed w samym tylko 2022 liczba artykułów wykorzystujących danio osiągnęła wartość 4,5 tysiąca.
Trwająca od 9 do 13 lipca konferencja zajmuje się między innymi takimi aspektami badań biomedycznych jak mające charakter cywilizacyjny choroby metaboliczne i systemowe, np. otyłość i cukrzyca. Omawiane są także zagadnieniami związane z chorobami neurologicznymi i zespołami psychiatrycznymi (epilepsja, stany lękowe), chorobami naczyniowymi i chorobami serca oraz metodami poszukiwania nowych leków, które dzięki dużemu podobieństwu fizjologicznemu rybki do człowieka, okazują się często bardziej miarodajne niż te przeprowadzane na myszach.
Konferencja przedstawia również najnowsze rozwiązania technologiczne i genetyczne stosowane do wizualizacji przebiegu różnorakich procesów fizjologicznych i patologicznych czy modyfikowania genów danio.
