Od dekady w krakowskie obchody święta Konstytucji 3 Maja wpisuje się uroczystość upamiętniająca reformatora Akademii Krakowskiej i jej późniejszego rektora oraz współtwórcę Konstytucji 3 Maja - Hugona Kołłątaja. Dziś pod jego pomnikiem, znajdującym się na dziedzińcu Collegium Kołłątaja przy ulicy Gołębiej, władze najstarszej polskiej uczelni na czele z rektorem UJ prof. Jackiem Popielem złożyły kwiaty.
3 maja 1791 roku polski Sejm uchwalił pierwszą w Europie i drugą na świecie ustawę zasadniczą. W pracę nad jej powstaniem zaangażowani byli król Stanisław August Poniatowski, Stanisław Małachowski, Ignacy Potocki oraz Stanisław Staszic, ale jej ostateczną redakcję powierzono Hugonowi Kołłątajowi.
Dzień 3 maja uznano za święto narodowe już w 2 dni po uchwaleniu przez Sejm Wielki Konstytucji Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W późniejszych latach obchodzenie tej rocznicy, z powodu niewoli kraju, zostało na długi czas zawieszone. Święto przywrócono po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku. Po II wojnie światowej władze komunistyczne zabroniły publicznego świętowania, a próby manifestacji były tłumione przez milicję. W 1951 roku święto zostało oficjalnie zniesione. Od 1990 roku 3 maja znów jest oficjalnym świętem państwowym.
Hugo Kołłątaj w pamięci społeczności akademickiej Uniwersytetu Jagiellońskiego zapamiętany został przede wszystkim jako reformator Akademii Krakowskiej. Reforma kołłątajowska, przeprowadzona w latach 1777-1786, zmieniła strukturę uczelni. Zlikwidowano 4 wydziały, powołując w ich miejsce 2 kolegia: Moralne (teologia, prawo i literatura) oraz Fizyczne (matematyka, fizyka i medycyna). Wprowadzono wykładowy język polski (z wyjątkiem teologii), sprowadzono znakomitych uczonych, zadbano o rozwój nauk przyrodniczych i ścisłych, zainicjowano budowę Collegium Phisicum, obserwatorium astronomicznego, ogrodu botanicznego i kliniki uniwersyteckiej. W czasie tej reformy uniwersytet otrzymał nazwę Szkoły Głównej Koronnej, a na jej czele jako rektor w latach 1782-1786 stał Hugo Kołłątaj.
