Narodowe Centrum Nauki (NCN) rozstrzygnęło 5. edycję konkursu PRELUDIUM BIS na stypendia doktoranckie, projekty badawcze i staże zagraniczne realizowane przez doktorantów w szkołach doktorskich. Wśród laureatów znaleźli się pracownicy naukowi 3 wydziałów Uniwersytetu Jagiellońskiego - Lekarskiego, Chemii oraz Geografii i Geologii.
Jak poinformowało Narodowe Centrum Nauki, konkurs PRELUDIUM BIS 5 jest skierowany do jednostek prowadzących szkoły doktorskie. Jego celem jest wsparcie kształcenia doktorantów w szkołach doktorskich i finansowanie projektów badawczych realizowanych przez doktorantów w ramach przygotowywanych przez nich rozpraw doktorskich. Konkurs zawiera również komponent promobilnościowy - doktoranci realizujący granty są zobowiązani do odbycia stażu zagranicznego trwającego od 3 do 6 miesięcy finansowanego przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej.
Kierownikiem projektu PRELUDIUM BIS jest promotor pracy doktorskiej, a doktoranci muszą zostać wybrani w otwartych konkursach. Ważną zmianą w tej edycji konkursu było zniesienie wymogu uzyskania stopnia doktora przez doktoranta realizującego grant jako warunku rozliczenia projektu.
W 5. edycji konkursu PRELUDIUM BIS do NCN wpłynęło 229 wniosków na łączną kwotę ponad 134 mln zł. Do finansowania zostały zakwalifikowane 43 projekty o łącznej wartości niemal 26 mln zł. Liczbowy wskaźnik sukcesu w konkursie wyniósł 18,78 proc.
Dr hab. Michał Ząbczyk z Wydziału Lekarskiego zrealizuje projekt, który porusza istotne kwestie dotyczące zdrowia ludzkiego. Przewlekła niewydolność oddechowa (CRF) jest wiodącą przyczyną śmiertelności u pacjentów z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc, jednakże dotyczy również szerokiej grupy pacjentów z innymi schorzeniami. Nie wiadomo, czy prozakrzepowy fenotyp skrzepu fibrynowego charakteryzuje pacjentów z CRF oraz czy normalizacja ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi może przynajmniej częściowo przywracać właściwości skrzepu fibrynowego do wartości obserwowanych u osób zdrowych. Brak jest danych dotyczących wpływu czynników, takich jak aktywacja płytek czy neutrofilów oraz stresu oksydacyjnego na strukturę i czynność skrzepu fibrynowego u pacjentów z CRF. Projekt ten, pomagając zrozumieć patomechanizmy zmian prozakrzepowych związanych z CRF i wpływ suplementacji tlenu na właściwości osoczowego skrzepu, może przyczynić się do identyfikacji biomarkerów o znaczeniu prognostycznym u pacjentów z CRF, co może mieć potencjalne implikacje kliniczne.
Projekt Kamilli Małek z Wydziału Chemii UJ dotyczy powierzchniowo wzmocnionej spektroskopii ramanowskiej (SERS) oraz fotoindukowanej, wzmocnionej spektroskopii ramanowskiej (PIERS). Nie są to pojęcia powszechnie znane, ale zawierają w sobie klucz do otwarcia wielu naukowych możliwości. Techniki te rewolucjonizują naszą zdolność rozumienia świata molekularnego i manipulowania nim, od badania reakcji chemicznych po monitorowanie bezpieczeństwa zdrowia i środowiska na poziomie nawet pojedynczej cząsteczki. Celem zaplanowanych badań jest wykorzystanie spektroskopii SERS i PIERS jako narzędzia do badania hybrydowych nanomateriałów pod kątem fotooczyszczania środowiska oraz efektywności reakcji fotokatalitycznych. Projekt ten stanowi znaczący postęp w spektroskopii opartej na efektach plazmonicznych. Ma on potencjał zwiększenia wydajności, stabilności i wszechstronności fotokatalitycznych nanomateriałów i szybkiej oceny ich aplikacyjności.
Określeniem roli wewnętrznego efektu cieplarnianego pod powierzchnią lodu w procesie ablacji lodu lodowcowego zajmie się z kolei zespół dr. hab. Michała Pętlickiego z Wydziału Geografii i Geologii UJ. To zjawisko, które zostało wcześniej zbadane jedynie w niewielkim stopniu, wydaje się mieć znaczący wpływ na bilans masy stref niebieskiego lodu lodowcowego, charakterystycznych dla lądolodu Antarktydy. Jednym z głównych poruszanych zagadnień będzie wpływ nierówności powierzchni i obecności materiału skalnego na lokalne nasilenie pochłaniania promieniowania słonecznego. Głównym obszarem badań będą strefy ablacji lodowców znajdujących się w pobliżu Polskiej Stacji Antarktycznej im. Antoniego Bolesława Dobrowolskiego. Obszar ten jest niezwykle istotny z punktu widzenia polskiego zaangażowania w badania polarne ze względu na rewitalizację stacji oraz ponowne rozpoczęcie polskiej działalności badawczej w tym regionie.
Listy rankingowe konkursu PRELUDIUM BIS 5 są dostępne na stronie ncn.gov.pl.
