W piątek 24 maja Narodowe Centrum Nauki (NCN) opublikowało listy rankingowe konkursów OPUS 26 i SONATA 19. Finansowanie otrzymało 17 projektów zgłoszonych przez naukowców Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz 24, które znalazły się liście rezerwowej. Zwiększenie liczby grantów było możliwe dzięki podwyższeniu przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego budżetu Centrum o 200 mln złotych.

Uchwałę o możliwości tworzenia list rezerwowych w konkursach OPUS 26 i SONATA 19 Rada NCN przyjęła 8 kwietnia. Listy rezerwowe były tworzone przez ekspertów na 2. etapie oceny. Dzięki przyznaniu Narodowemu Centrum Nauki przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego dodatkowych 200 milionów złotych oraz zatwierdzeniu na początku maja zmiany planu rzeczowo-finansowego, Rada NCN zdecydowała o zwiększeniu budżetów konkursów OPUS 26 i SONATA 19. To pozwoliło na sfinansowanie wszystkich projektów znajdujących się na listach rezerwowych.

W konkursie OPUS, skierowanym do szerokiego grona odbiorców, wnioski mogą składać naukowcy posiadający w swoim dorobku co najmniej jedną (opublikowaną lub przyjętą do druku) pracę naukową, bez ograniczeń ze względu na doświadczenie w prowadzeniu badań oraz niezależnie od posiadanego stopnia czy tytułu naukowego. Wnioski mogą obejmować krajowe projekty badawcze, jak również projekty z udziałem partnerów zagranicznych lub z wykorzystaniem przez polskie zespoły międzynarodowych urządzeń badawczych. Podobnie jak w innych edycjach tego konkursu ogłaszanych co roku jesienią, w OPUS 26 można było składać dodatkowo wnioski o finansowanie projektów realizowanych we współpracy międzynarodowej zgodnie z procedurą agencji wiodącej (Lead Agency Procedure, LAP) w programie Weave. W ramach tej ścieżki naukowcy mogli zaplanować projekt badawczy we współpracy z zespołami z Austrii, Czech, Słowenii, Niemiec, Szwajcarii, Luksemburga lub Belgii - Flandrii, które występowały równolegle o środki na realizację tych projektów do właściwych dla nich instytucji finansujących badania w ramach programu Weave.

W konkursie OPUS 26 finansowanie otrzymały 22 projekty badaczy UJ o wartości niemal 48 mln zł.

Projekty naukowców UJ rekomendowane do finansowania w konkursie OPUS 26:

• prof. Andrzej Grabowski (Wydział Prawa i Administracji) - "Teoria wykładni polskiej Konstytucji z 1997 r." - 571 094 zł,
• dr hab. Agnieszka Wolnicka-Głubisz, prof. UJ (Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii) - "Wpływ RIPK4 na metabolizm, unaczynienie i przerzutowanie komórek czerniaka" -1 912 828 zł,
• prof. Anna Osyczka (Wydział Biologii) - "Wielofunkcjonalne kompozyty o szerokim potencjale regeneracji kości i przyzębia - kompleksowe podejście do otrzymania nowej jakości w oparciu o znane składniki" - 2 823 531zł,
• dr Tomasz Prajsnar (Wydział Biologii) - "Nowe aspekty mechanizmów toksyczności naczyniowej inhibitorów kinaz tyrozynowych: badania nad ich działaniem prozapalnym wobec naczyniowej niszy hematopoetycznej" - 2 847 772 zł,
• prof. Marcin Czarnołęski - (Wydział Biologii) - "Wielkość komórek a funkcjonowanie ektotermów w obliczu zmian klimatu: rozwijanie i testowanie hipotez ewolucyjnych z wykorzystaniem europejskich żab zielonych (Pelophylax esculentus complex)" - 2 966 513 zł,
• prof. Marcin Nobis (Wydział Biologii) - "Ewolucja i przestrzenne zróżnicowanie genetyczne ostnic biomu stepowego Środkowo-Zachodniej Azji w odniesieniu do czwartorzędowych oscylacji klimatycznych" - 1 905 340 zł,
• dr Łukasz Woźniak (Wydział Chemii) - "Katalityczne enancjoselektywne reakcje eliminacji E1" - 3 317 088 zł,
• dr inż. Ewa Kowalska (Wydział Chemii) - "Wyjaśnienie mechanizmu fotokatalizy plazmonowej" - 2 773 595 zł,
• dr hab. Marlena Gryl, prof. UJ (Wydział Chemii) - "Modułowe projektowanie układów złożonych kokryształów do zastosowań w optoelektronice, sterowane metodami krystalografii kwantowej" - 1 981 742 zł.

Projekty naukowców UJ rekomendowane do finansowania z listy rezerwowej:

• dr hab. Katarzyna Zielińska, prof. UJ (Wydział Filozoficzny) - "Praktyki sekularności w katolickiej Polsce: wytwarzanie nowego porządku społecznego?" - 826 733 zł,
• dr Adrian Krzysztof Stencel (Wydział Filozoficzny) - "Agenci w biologii ewolucyjnej. Case study: koncepcja Unity-of-Purpose" - 396 390 zł,
• dr Alicja Jarkowska (Wydział Historyczny) - "Za murami krakowskiego getta (1941-1943)" - 2 118 198 zł,
• prof. Jerzy Dobrucki (Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii) - "Zależne od wieku i typu tkanki endogenne pęknięcia jądrowego i mitochondrialnego DNA i ich związek z cytozolowym DNA – bezpośrednie wykrywanie in situ i pomiary ilościowe zaawansowanymi metodami mikroskopii fluorescencyjnej (STRIDE, dSTORM/SMLM)" - 3 064 994 zł,
• dr hab. Joanna Natorska, prof. UJ (Wydział Lekarski) - "Flozyny jako potencjalne inhibitory progresji stenozy aortalnej u pacjentów z towarzyszącą cukrzycą typu 2: wpływ na wapnienie i remodeling zastawki w badaniu nierandomizowanym" - 1 555 600 zł,
• dr Aleksandra Milewska (Małopolskie Centrum Biotechnologii, Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii) - "Rola bakterii periodontopatycznych w zaostrzeniu COVID-19" - 2 627 524 zł,
• dr hab. Krzysztof Rakus, prof. UJ (Wydział Biologii) - "Poszukiwania skutecznej szczepionki mRNA przeciwko wirusowi TiLV jako innowacyjna metoda kontroli chorób zakaźnych w akwakulturze" - 2 895 511 zł,
• prof. Jadwiga Handzlik (Wydział Farmaceutyczny) - "Pierwsze w swojej klasie dualne modulatory kinaz nekroptozy i receptora 5-HT6 jako nowatorskie podejście w opracowaniu skutecznej terapii chorób neurodegeneracyjnych z defektem kognitywnym" - 3 088 400 zł,
• dr Michał Filipiak (Wydział Biologii) - "Ograniczenia stechiometryczne w napędzanym przez konsumentów obiegu materii: rozkład ściółki, detrytusojad i mrówki" - 3 034 554 zł,
• prof. Zbigniew Błocki (Wydział Matematyki i Informatyki) - "Równania różniczkowe cząstkowe w analizie i geometrii zespolonej i wypukłej" - 802 760 zł,
• prof. Marcin Wójcik (Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej) - "Redukcja tła w detektorze ciemnej materii DarkSide-20k" - 2 275 549 ,
• dr Aleksandra Borek-Dorosz (Wydział Chemii) - "Raman4Cell2Cell: Odkrywanie wzajemnych interakcji leukocytów i komórek śródbłonka za pomocą (stymulowanego) obrazowania ramanowskiego" - 1 999 848 zł,
• dr hab. Mariusz Kępczyński, prof. UJ (Wydział Chemii) - "Mechanizmy cytotoksyczności i aktywności antybakteryjnej polikationów" - 1 914 631 zł.

Konkurs SONATA 19 - skierowany do badaczy ze stopniem doktora, uzyskanym od 2 do 7 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem - ma na celu wsparcie osób rozpoczynających karierę̨ naukową w prowadzeniu innowacyjnych badań. Do finansowania zakwalifikowano 19 projektów z UJ na kwotę ponad 25,3 mln zł.

Projekty naukowców UJ rekomendowane do finansowania w konkursie SONATA 19:

• dr Joanna Luc (Wydział Filozoficzny) - "Fundamentalne prawa przyrody i ich role w metafizyce" - 108 958 zł,
• dr Jakub Rogulski (Wydział Historyczny) - "Hrabiowie, książęta, margrabiowie. Utytułowane rodziny szlacheckie jako elita władzy Rzeczpospolitej polsko-litewskiej (XVI-XVIII w.)" - 277 392 zł,
• dr Ewa Górska (Wydział Prawa i Administracji) - "Osądzając islam: Analiza europejskich spraw sądowych dotyczących islamu" - 890 858 zł,
• dr Mateusz Wilamowski (Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii) - "Struktura kompleksu ludzkiej rybonukleazy N4BP1 wraz z białkami usuwającymi czapeczkę RNA" - 1 985 504 zł,
• dr Piotr Szczepaniak (Wydział Lekarski) - "Dysfunkcja naczyń krwionośnych po chemioterapii neoadjuwantowej raka gruczołu sutkowego. Znaczenie stanu menopauzalnego i estrogenów" - 1 996 246 zł,
• dr Danuta Bryzek (Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii) - "Sieci neutrofilowe indukowane proteazami w rozwoju raka" - 1 423 215 zł,
• dr Izabela Teresa Ciastoń (Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii) - "Proteolitycznie nieaktywne gingipainy (piGING) w rozwoju chronicznych chorób związanych z paradontozą" - 1 695 275 zł,
• dr Karolina Syrek (Wydział Chemii) - "Synteza i charakterystyka anodowych wieloskładnikowych/gradientowych warstw WO3 do fotoelektrochemicznego wydzielaniu wodoru" - 1 405 891 zł.

Projekty naukowców UJ rekomendowane do finansowania z listy rezerwowej:

• dr Karolina Kotkowska (Wydział Filozoficzny) - "Rozmyte granice między dyskursem naukowym i okultystycznym na przełomie XIX i XX wieku. Przykład eksperymentów Juliana Ochorowicza" - 393 964 zł,
• dr Bohdan Widła (Wydział Prawa i Administracji) - "Prawnoautorska ochrona programów komputerowych w Unii Europejskiej po trzech dekadach" - 186 012 zł,
• dr Marcin Leszczyński (Wydział Filozoficzny) - "Dlaczego nasze umysły błądzą: Badanie neurobiologii i funkcji błądzenia myślami" - 1 486 045 zł,
• dr inż. Mariusz Madej (Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii) - "Charakterystyka nowego systemu sekrecji bakterii z gromady Bacteroidetes" - 1 915 656 zł,
• dr Mateusz Wawro (Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii) - "W kierunku zrozumienia komórkowej odpowiedzi na stres: rola białka KHNYN" - 1 555 341 zł,
• dr inż. Kinga Gawlińska (Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum) - "Oś jelitowo-mózgowa płodu jako obiecujący klucz do rozszyfrowania źródeł zaburzeń ze spektrum autyzmu" - 2 332 860 zł,
• dr Joanna Szaleniec (Wydział Lekarski) - "Mikrobiom zatok przynosowych - dynamika czasowa i zmiany spowodowane przez selektywną presję antybiotykową" - 1 901 858 zł,
• dr Gabriela Wyszogrodzka-Gaweł (Wydział Farmaceutyczny) - "Zastosowanie superparamagnetycznych nanocząstek tlenku żelaza (SPION) we wziewnych układach teranostycznych zawierających leki przeciwgrzybicze" - 3 152 400 zł,
• dr Artur Świerczek (Wydział Farmaceutyczny) - "Selektywne hamowanie kinaz Janusowych w leczeniu autoimmunologicznego zapalenia wątroby: Translacyjne modelowanie PK/PD od poziomu molekularnego do populacyjnego" - 1 507 180 zł,
• dr Klaudia Sychta (Wydział Biologii) - "Inne oblicze śmierci komórki - programowana śmierć nadzieją na przetrwanie roślin w warunkach stresu wywołanego metalami ciężkimi" - 1 156 033 zł,
• dr Kaja Spilarewicz (Wydział Chemii) - "Nanoinżynieria centrów aktywnych w azotku węgla dla fotokatalizy heterogenicznej na pojedynczych atomach" - 1 365 724 zł.

Listy rankingowe wraz z opisami popularnonaukowymi projektów, które otrzymały finansowanie w konkursach OPUS 26 i SONATA 19, są dostępne na stronie ncn.gov.pl.