Wśród 35 laureatów rozstrzygniętej przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju siódmej edycji konkursu Lider znalazł się projekt dr. Michała Silarskiego z Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ.
Projekt pod nazwą "Budowa prototypu mobilnego urządzenia do nieinwazyjnego wykrywania substancji niebezpiecznych w środowisku wodnym" otrzyma jedno z pięciu najwyższych dofinansowań - 1 200 000 zł.
Za otrzymane finansowanie laureaci konkursu będą mogli realizować swoje innowacyjne projekty i zarządzać własnym zespołem badawczym.
Celem projektu dr. Michała Silarskiego jest zbudowanie i uruchomienie przenośnego urządzenia pozwalającego na zdalne wykrywanie i identyfikowanie substancji niebezpiecznych takich jak niewybuchy, miny, gazy bojowe itp. w środowisku wodnym.
Zasada działania urządzenia opiera się na zjawisku neutronowej aktywacji substancji i pomiarze widm charakterystycznych kwantów gamma powstałych po naświetleniu substancji wiązką neutronową. W przeciwieństwie do wykorzystywanych powszechnie metod proponowane w projekcie rozwiązanie pozwala na określenie składu chemicznego podejrzanego przedmiotu zdalnie, bez narażania życia i zdrowia ludzi. Emitowane przez źródło lub generator neutrony są pochłaniane lub rozpraszane nieelastycznie na jądrach atomowych badanego przedmiotu co powoduje wzbudzenie jąder do wyższych stanów energetycznych. Jądra te przechodząc do stanu podstawowego emitują kwanty gamma, których energia zależy od rodzaju jądra. Kwanty te można rejestrować np. za pomocą detektorów półprzewodnikowych.
Dzięki opracowaniu niniejszej technologii możliwe będzie zwiększenie bezpieczeństwa marynarzy, ludności cywilnej i służb publicznych, w szczególności na Morzu Bałtyckim, gdzie zatopione bojowe pociski oraz miny z okresu II wojny światowej stanowią poważne zagrożenie dla żeglugi, a substancje toksyczne zawarte w niektórych pociskach, np. gazy bojowe, są poważnym problemem ekologicznym.
Program Lider ma za zadanie aktywizację środowiska młodych naukowców i wspieranie ich rozwoju. Udział w programie daje im wyjątkową szansę, by prowadzić własny projekt badawczy i zarządzać zespołem naukowców. Jednocześnie program stymuluje współpracę młodych naukowców z przedsiębiorstwami, a także mobilność uczonych wewnątrz sektora nauki oraz pomiędzy nauką i przemysłem.
35 wyłonionym w konkursie projektom przyznano łącznie prawie 39 mln 690 tys. zł.
