POLYX jest konstruowaną w SOLARIS linią badawczą przeznaczoną do mikroobrazowania i mikrospektroskopii rentgenowskiej w zakresie twardego promieniowania rentgenowskiego o energii 4-15 keV. Docelowo linia ta może znaleźć szerokie zastosowanie w naukach biomedycznych, materiałoznawstwie, fizyce i chemii, naukach o Ziemi i naukach o środowisku, czy w badaniach dziedzictwa kulturowego.
Niedawna publikacja opisała ogólną koncepcję linii i pokazała pierwsze zdjęcia rentgenowskie zmierzone na POLYX z użyciem tzw. białej (tj. polichromatycznej) wiązki promieniowania rentgenowskiego.
Przeprowadzone eksperymenty wykazały możliwość rentgenowskiego obrazowania z kontrastem fazowym słabo absorbujących próbek testowych oraz ogniskowania wiązki rentgenowskiej za pomocą optyki polikapilarnej do fluorescencyjnego rentgenowskiego obrazowania rozkładu pierwiastków wewnątrz próbek.
POLYX to kompaktowa linia badawcza, która jest budowana w SOLARIS i której oddanie do użytku planowane jest na rok 2023. Głównym zadaniem POLYX jest zapewnienie użytkownikom SOLARIS dostępu do metod mikroobrazowania rentgenowskiego i mikrospektroskopii rentgenowskiej przy wyższych energiach (4 keV–15 keV) bez użycia urządzeń wstawkowych i zaawansowanej optyki rentgenowskiej. Nazwa POLYX pochodzi od optyki polikapilarnej, która będzie szeroko stosowana do skupiania nie tylko monochromatycznej, ale także polichromatycznej wiązki rentgenowskiej.
W niedawnym artykule przedstawiono pierwsze dane eksperymentalne zebrane dla prostych próbek testowych podczas uruchamiania wiązki POLYX z użyciem białej wiązki rentgenowskiej. Uruchamianie linii odbyło się we wrześniu 2022 r., przed pięciomiesięcznym okresem wyłączenia pierścienia akumulacyjnego SOLARIS związanym z rozbudową hali eksperymentalnej.
Wyniki eksperymentalne, przeprowadzone przy użyciu prowizorycznego układu doświadczalnego, wykazały dwie ważne możliwości linii POLYX. Po pierwsze, zademonstrowano rentgenowskie obrazowanie z kontrastem fazowym przy użyciu białej wiązki z magnesu zakrzywiającego (Rys. 1). Po drugie, z użyciem optyki polikapilarnej, skupiono białą wiązkę rentgenowską do mikroogniska o rozmiarach mniejszych niż 10 µm i zarejestrowano pierwsze mapy fluorescencji rentgenowskiej (Rys. 2).
Po instalacji monochromatora, która spodziewana jest wiosną 2023 r., obrazowanie rentgenowskie na POLX zostanie rozszerzone o dalsze możliwości spektroskopowe.
Link do publikacji: